Naast een intensief workshopprogramma voor de deelnemers, biedt de Week van het Lege Gebouw 2015 ook verschillende lezingen over leegstand en herbestemming voor iedereen die geïnteresseerd is.
Donderdag 4 juni, 20.00u
Floris Alkemade: architect en stedenbouwer, directeur van FAA en FAA/XDGA.
Floris Alkemade werkte vanaf 1991 voor OMA (vanaf 2001 als partner) en richtte daarna zijn eigen burau op: FAA (Floris Alkemade Architect). Sinds eind 2014 is hij lector architectuur aan de Academie van Bouwkunst. Het lectoraat is gericht op “de conditie van de tabula scripta”, het feit dat veel van ons land al bebouwd, bestemd of in gebruik is en het vooral gaat om herbestemming. Tijdens zijn lezing zal hij een overzicht geven van plekken en manieren waar(op) deze conditie zich manifesteert. Hoe ziet de herbestemmingsopgave er anno 2015 uit? Welke trends en ontwikkelingen tekenen zich momenteel af binnen Nederland? En wat kunnen we eventueel leren van buitenlandse voorbeelden?
Aansluitend zullen Riemer Knoop, lector Cultureel Erfgoed aan de Reinwardt Academie en Michiel Schwarz, voormalig artist in residence aan de Reinwardt Academie en de Academie van Bouwkunst, reageren.
Vrijdag 5 juni, 20.00u
Lionel Billiet van Rotor.
Het Brusselse Rotor is bekend van onderzoek naar duurzaamheid en hergebruik van materialen bij afbraak en renovatie van gebouwen. Ze maakten meerdere tentoonstellingen en publicaties over het onderwerp, begonnen onlangs een bedrijf voor materiaalrecycling en verbouwden meerdere gebouwen middels ‘radicaal hergebruik’. Momenteel voeren ze hun eerste deconstructieproject buiten België uit in Amsterdam Sloterdijk in het gebouw The Dam (voormalig hoofdkantoor van KPN), tegenover La Cascade, waar dit jaar de Week van het Lege Gebouw plaatsvindt.
Hun tentoonstellingen over hergebruik op de Biënnale van Venetië, de Oslo Triënnale, Fondazione Prada en het Barbican Center waren spraakmakend.
Lionel zal vertellen over de waardebepaling bij hergebruik, zowel in materiële (de duurzame en marktwaarde van materialen) als symbolische zin en ontwerpinterventies waarin gerecyclede bouwmaterialen worden gebruikt.
Vervolgens zal Niels Wagemaker van The Circular Company reageren. Zijn bedrijf heeft als doel om de circulaire economie te bevorderen, waarbij upcycling van afvalstromen centraal staat. Ze richten zich specifiek op materialen uit de bouw- en sloopindustrie, aangezien dat volgens grootste producenten van afval zijn.
Zaterdag 6 juni, 20.00u
Arna Mackic: architect bij RAAAF [Rietveld Architecture-Art-Affordances].
RAAAF opereert op het snijvlak van architectuur, kunst en filosofie. De experimentele studio startte in 2006.
Volgens RAAAF schuilt er een grote potentie in leegstaande gebouwen. Het tonen van nieuwe ruimtelijke denkmodellen middels strategische interventies is het doel van ieder project. Een voorbeeld hiervan is het doorgezaagde monument Bunker 599, dat het Nederlandse monumentenbeleid op onorthodoxe wijze ter discussie stelt. Een ander voorbeeld is Vacant NL, de Nederlandse inzending voor de Architectuurbiënnale van Venetië 2010, waarbij de potentie van 10.000 leegstaande overheidsgebouwen werd verbeeld. Beide projecten zijn onderscheiden met internationale prijzen en staan nu centraal in het debat over innovatief hergebruik.
In 2011 heeft RAAAF de tweejarige masteropleiding Vacant NL aan het Sandberg Instituut opgezet. Deze opleiding is gericht op ontwerpend onderzoek naar de potentie van leegstand en leidt talentvolle specialisten in tijdelijk hergebruik op. Het werk is recentelijk gepubliceerd in het boek ‘Vacancy Studies – experimenten en strategische interventies in architectuur’.
Daarnaast heeft Arna ontwerpend onderzoek gedaan naar monumenten en verwoest cultureel erfgoed in voormalig Joegoslavië, op basis waarvan ze een open ontwerptaal ontwikkelde.
Arna zal vertellen over het denken van RAAAF ten aanzien van leegstand en hergebruik. Hierbij zal het gaan om alternatieve perspectieven op erfgoed, maar ook over interventies in (schijnbaar) kansloze gebouwen.
Jouke Sieswerda van ZUS [Zones Urbaines Sensibles] zal vervolgens vanuit de ervaringen van ZUS reflecteren op La Cascade. Het architectenbureau ontwikkelde onder andere het Schieblock in Rotterdam eigenhandig van leegstaand kantoorgebouw naar een plek met studio’s en publieke functies (zoals het Dakpaviljoen, de Dakakker, BAR en de Biergarten). De Luchtsingel is eveneens een initiatief van ZUS, net als Test Site, waarin met alternatieve aanpakken van leegstand werd geëxperimenteerd om de ontwikkeling van Rotterdam Central district op een positieve manier aan te jagen.
Zondag 7 juni, 20.00u
Vertoning aflevering ‘Het einde van het kantoorgebouw‘ van de VPRO-documentaireserie De Slag om Nederland. Na afloop een nagesprek met Rudy Stroink en Saskia van Bohemen van Dutch Spring, dat naar eigen zeggen een nieuw soort projectontwikkelaar is. Zo investeert Dutch Spring in nieuwe projecten waarbij de nadruk ligt op het verbinden van partijen en concepten. Daarvoor worden dan plekken gecreëerd waarbij vastgoed meer een middel dan een doel is, en waarin de aard van de huurders het gebruik en het soort plek bepaalt. Hergebruik van gebouwen is dan ook eerder regel dan uitzondering.
Rudy Stroink treedt ook op in de aflevering van de Slag om Nederland waarin hij de vastgoedrealiteit van de afgelopen decennia ontleedt. Kunnen dingen nu anders? En gaan ze al anders? Wie moet hier het voortouw in nemen en hoe kan hier door de nieuwe generatie ruimtemakers op worden ingespeeld? Deze en andere vragen zullen aan de orde komen.
Maandag 8 juni, 16.00u
Eindpresentaties van het werk van de deelnemersgroepen, met om 17.00u korte pitches en een paneldiscussie met diverse gasten waaronder Frank Suurenbroek (Lector Bouwtransformatie, Hogeschool van Amsterdam), Gerben van Dijk (De Bouwcampus / H-Team), Madeleine Maaskant (Directeur Academie van Bouwkunst Amsterdam), Pieter Dijckmeester (Projectdirecteur Rijksvastgoedbedrijf) Aart Oxenaar (Directeur Monumenten en Archeologie, Gemeente Amsterdam) en Kim Tuin (Voormalig directeur TrouwAmsterdam en toekomstig directeur NDSM-Werf)
Voor alle bijeenkomsten geldt: gratis toegang.
Locatie: La Cascade (de case study voor de Week van het Lege Gebouw 2015), Condensatorweg 54, Amsterdam.
